دیوان سلمان ساوجی - ترجیع بندها

ما مریدان کوی خماریم

سر به مسجد فرو نمی آریم

زده در دامن مغنی چنگ

دامنش را ز چنگ نگذاریم

سالک رهنمای مشتاقیم

محرم پرده های اسراریم

ما به سودای یار مشغولیم

وز دو عالم فراغتی داریم

جان به بازار دل تلف کردیم

مفلس آن شکسته بازاریم

ساغر می که نشوه اش عشق است

ما به هر دو جهان خریداریم

بار جانیم و عقل سر باری است

کار عشق است و ما درین کاریم

ساقیا از خمار می میریم

شربتی ده به ما که بیماریم

بوسه ای ده به ما که تا به لبت

جان خود چون پیاله بسپاریم

ما نه از زاهدان صومعه ایم

ما ز دردی کشان خماریم

زاهدان از کجا و ما ز کجا

ما و دردی کشان بی سر و پا

با خیال تو عشق می رانیم

وز لبان تو نقش می خوانیم

از صفات جمال مدهوشیم

در جمال صفات حیرانیم

همه را از دماغ کرده برون

شسته اطراف چشم را ز آنیم

تا خیال تو را چو پیش آید

بر سر و چشم خویش بنشانیم

جان خود را عزیز می داریم

که تو را جای کرده در جانیم

ساقیا ساغرست قبله ما

خیز تا قبله را بگردانیم

صوفیا جز صفای می، نکند

بر تو روشن کز اهل ایمانیم

رخ به محراب ابروان داریم

بر زبان ذکر دوست می رانیم

نسبت کفر می کنند به ما

ما اگر کافر ار مسلمانیم

با صلاح و فساد ما باری

زاهدان را چه کار ما دانیم

زاهدان از کجا و ما ز کجا

ما و دردی کشان بی سر و پا

به می و شاهد است رغبت ما

زاهدان می دهند زحمت ما

ز آب رز شربتی بساز حکیم

که در آن شربت است صحت ما

سرما شد ز کوی دوست بلند

در سر کوی اوست دولت ما

رندی و عاشقی و قلاشی

آفریدند در جبلت ما

ملک هر دو جهان به خاشاکی

در نیاید به چشم همت ما

خلوتی با خیال او داریم

ره ندارد کسی به خلوت ما

عارفان در نعیم آب رزند

وه چه خوش نعمتی است نعمت ما

زاهدانند مست جام غرور

چه خبر مست را ز لذت ما

زاهدان را ولایتی است که هست

دور ازین کشور ولایت ما

زاهدان از کجا و ما ز کجا

ما و دردی کشان بی سر و پا

سرم از عشق قد اوست بلند

دل ز سودای زلف اوست به بند

روی او پشت توبه را بشکست

سرو از بیخ زاهدان بر کند

جام سیری دهد مرا هر دم

لب او کرده چاشنی از قند

هر که مجنون بند طره اوست

بند می بایدش چه سود از بند

مطربا پرده تیز کن به صبوح

تا درآید به خواب بخت نژند

در صبوحی که جام می خندد

صبح را گو بر آفتاب مخند

گر برندم به حشر با رندان

تا در آتش نهند همچو سپند

وز دگر سو گرفته دامن و من

این حکایت کنان به بانگ بلند

زاهدان از کجا و ما ز کجا

ما و دردی کشان بی سر و پا

مطربا قول عاشقان بر گو

غزلی خوش ترانه ای تر گو

دل به صوت تو پای می کوبد

خوش ترانه است بازش از سر گو

زاهدانت اگر خلاف کنند

کج نشین راست در برابر گو

عشق را چون طریق مختلف است

هر زمانی ز راه دیگر کو

مطلعی از مقام عشاق آر

نکته ای از ره قلندر گو

وعظ و افسانه در نمی گیرد

پیش ما این حدیث کمتر گو

سخن از پیش عارفان گویی

از لب و شاهدان و ساغر گو

عود را گو شمال چند دهی

سخن خوش به گوش او در گو

سخنی کان به عود خواهی گفت

به عبارات همچو شکر گو

شد دماغم ز زهد خشک خراب

مطربا این ترانه از سر گو

زاهدان از کجا و ما ز کجا

ما و دردی کشان بی سر و پا

روی تو دیده گلستان است

موی تو ماه را شبستان است

قامتت داده سرو را تعلیم

زان ز سر تا به پای دستان است

دل اگر مست چشم توست مرنج

چه کند همنشین مستان است

هر که بیمار و دل شکسته توست

حال او حال تندرستان است

گل ما را سرشته اند به می

خاک ما گویی از خمستان است

عشق روی تو را دبستانی است

که خرد طفل آن دبستانی است

زاهدان از کجا و ما ز کجا

ما و دردی کشان بی سر و پا

زاهدان را قدح کشان پایند

که به میخانه راه بنمایند

تا به مستی فرو نهند ز دوش

بار هستی و خوش برآسایند

به یقین و اعظان و دردکشان

بادپیما و باده پیمایند

ما به نقدیم در بهشت امروز

زاهدان در امید فردایند

ما و عشقیم و صحبت ما را

دوستان دگر نمی بایند

نفسی چند مانده است مرا

کز برم می روند و می آیند

پیش ما از برای آمد و شد

غیر جام و قدح نمی شایند

تو مبین آنکه صوفیان ظاهر

وعظ گویند و مجلس آرایند

می پرستان نگر که در معنی

سر فرازند و پای برجایند

خود به نوعی که زاهدان گویند

من گرفتم که بی سر و پایند

زاهدان از کجا و ما ز کجا

ما و دردی کشان بی سر و پا

یار ناگه نمود روی بر من

هوشم از جان ربود و جان از تن

من ز دیدار دوستان دیدم

که مبیناد هرگزش دشمن

از کمند تو سر نمی پیچم

چه کنم چون فتاد در گردن

دست در دامنت زدیم چو گرد

بر میفشان به خاکیان دامن

سنبلستان چین زلفش را

خوشه چینند آهوان ختن

ساقیا تا بخانه دل را

خیز و از عکس جام کن روشن

دل ز خمخانه بر نخواهم کند

که دلم می کشد به حب وطن

دین به دردی دن، دنی نشود

درد دین می کشم و دردی دن

منم افتاده در پی رندان

زاهدان اوفتاده در پی من

زاهدان از کجا و ما ز کجا

ما و دردی کشان بی سر و پا

رویت افروخت آتش زردشت

زلفت آورد در میان زنار

در دل من خیالت آمد و گفت

لیس فی الدار غیرها دیار

جان فدای تو کرده ام بستان

سر به پیشت نهاده ام بر دار

ساقیا از شبانه مخموریم

از سرم باز کن بلای خمار

با خیال تو حق به جانب ماست

گر انا الحق زنیم بر سردار

اگرم قصد جان و سرداری

سر و جانم دریغ نیست ز یار

زاهدی دوش دعوتم می کرد

بعد پند و نصیحت بسیار

داد دستار و خرقه ام پنداشت

که مگر خرقه دارم و دستار

هر دو را بستدم گر و کردم

به منی می به خانه خمار

گفتمش، ما خراب و مخموریم

خیز و ما را به حال خود مگذار

زاهدان از کجا و ما ز کجا

ما و دردی کشان بی سر و پا

ای دل خودپرست سودایی

چند بر خاک باد پیمایی

توده خاکی آن نمی ارزد

که تو دامن بدان بیالایی

آفتابی نهان به سایه گل

گل چه بر آفتاب اندایی

آفتابا عجب چه خورشیدی

که تو با سایه بر نمی آیی

مطربا پرده ای زدی که درید

پرده بر کنار عقل سودایی

مدتی گرد زاهدان گشتم

من شوریده حال شیدایی

دوشم آمد برید حضرت دوست

که فلان گر تو طالب مایی

زاهدان از کجا و ما ز کجا

ما و دردی کشان بی سر و پا

طرز ترجیع بند من یکسر

راست ماند به شاخ نیشکر

کز سرش تا به پا فرو رفتم

بود بندش ز پند شیرین تر

نو عروسی است خوب روی و برو

بسته بر مدح خسروی زیور

آفتاب زمانه شیخ اویس

که زمانه بدوست دور قمر

کلک او دور عدل را پرگار

رای او خط غیب را مسطر

باد، سیر ستاره اش تابع

باد، دور زمانه اش چاکر

آنچنان شعر من به دولت شاه

در مزاج زمانه کرده اثر

این سخن صوفیان صومعه نیز

ورد خود کرده اند شام و سحر

زاهدان از کجا و ما ز کجا

ما و دردی کشان بی سر و پا