جمشید و سفر دریا
ملک را چون مسیح آورد در سیر
هوای صحبت خورشید در سیر
به یاران گفت: «کشتیها بسازید
به کشتی بادبان ها برفرازید»
صد و هشتاد کشتی را ساز کردند
در او چیزی که می بایست بردند
به کشتی ها درون ملاح می خواند
که بسم الله مجری ها و می راند
ملک در کشتیی بنشست تنها
چو خورشید فلک در برج جوزا
چهل روز اندر آن دریا براندند
شبی در موج گردابی بماندند
ز روی آب ناگه باد برخاست
ز هر سو نعره و فریاد برخاست
شب و کشتی و باد و بحر و گرداب
حوادث را مهیا گشته اسباب
به یک دم بحر شد با شاه دشمن
ز سر تا پای در پوشید جوشن
پر از چین کرد رخ کف بر لب آورد
بجوشید و ز هر سو حمله ای کرد
به کشتی در، ملک را موج می برد
گهی در قعر و گه در اوج می برد
گهی در پشت ماهی ساختی گاه
ز ماهی سر زدی بر افسر ماه
فلک سنگ حوادث داشت در دست
بزد کشتی جم را خرد بشکست
درآمد آب و شه را در بر آورد
ز چوبین خانه اش چون گل برآورد
همی گشت اندران گرداب حیران
چو ما در موج این دریای گردان
هر آنکس کو درین دریا نشیند
طریقی جز فرو رفتن نبیند
در آن دریا به بوی آشنایی
ملک می زد بهر سو دست و پایی
ز تخت و بخت چون برداشت امید
ز کشتی تخته ای را داشت جمشید
چو برگردید بخت آن تخت بشکست
به جای تخت شه بر تخته بنشست
قضای آسمانی تخته می راند
فلک نقش قضا ز آن تخته می خواند
نگار خویش را در آب می جست
به آب دیده نقش تخته می شست
سه روز آن تخته بر دریا روان بود
ملک ملاح و بادش بادبان بود
چهارم روز چون آن چشمه زر
بجوشید از لب دریای اخضر
ملک را ناگه آمد بیشه ای پیش
که بود آن بیشه از هر بیشه ای بیش
ز انبوهی درختان به و نار
نمی دادند در خود باد را بار
شده مقبوض چون فرهاد مسکین
غبار آلود و زرد و سیب شیرین
ز گرم آلود سیب شکر آلود
خوش و شیرین تر از حلوای بی دود
دهان فندق و بادام و پسته
به شکر خنده لب بگشود بسته
انارش کرده دعوی با لب یار
همی زد سیب لاف از غبغب یار
ملک زین غصه خون یار می خورد
به دندان سیب تن را پاره می کرد
انارش کرده با هم لعل و در جفت
به کار خویش می خندید و می گفت:
«چرا چیزیم باید جمع کردن
که خواهد دیگری آن چیز خوردن؟
ملک حیران به گرد بیشه می گشت
به کار خویش بر اندیشه می گشت
که: «من زین ورطه چون یابم رهایی؟
مگر فضلی کند لطف خدایی!»
چو هندوی شب تاری درآمد
خیال زلف یارش در سر آمد
ز سودای سر زلفین دلدار
شب تاریک می پیچید چون مار
گهی با آب می زد سنگ بر بر
گهی با سرو می زد دست در سر
غریب و خسته و تنها و عاشق
بلا همراه و دولت ناموافق
شب تاریک و برق و نعره ابر
خروش موج و رعد و گریه ابر
همه با شیر و ببرش بود مجلس
ندیمش بحر بود و وحش مونس
بسی در حسرت دلدار بگریست
چو از ابر شوق آن گلزار بگریست
به زاری هر زمان می گفت: «دردا
که دردم را دوایی نیست پیدا
از این ترسم که در حسرت بمیرم
مراد دل ز دلبر برنگیرم!»
دگر می گفت: «تدبیرم چه باشد؟
درین سودا اگر میرم چه باشد؟
نه رنج راه عشقش برده باشم،
نه آخر در ره او مرده باشم »
بسی بر خویشتن چون مار پیچید
ره بیرون شدن جایی نمی دید
همی نالید و در اشک می سفت
به زاری این غزل با خویش می گفت: