هفت پیکر نظامی - هفت پیکر - نشستن بهرام روز شنبه در گنبد سیاه و افسانه گفتن دختر پادشاه اقلیم اول قسمت اول

چونکه بهرام شد نشاط پرست

دیده در نقش هفت پیکر بست

روز شنبه ز دیر شماسی

خیمه زد در سواد عباسی

سوی گنبد سرای غالیه فام

پیش بانوی هند شد به سلام

تا شب آنجا نشاط و بازی کرد

عود سازی و عطرسازی کرد

چون برافشاند شب به سنت شاه

بر حریر سپید مشک سیاه

شاه ازان نوبهار کشمیری

خواست بوئی چو باد شبگیری

تا ز درج گهر گشاید قند

گویدش مادگانه لفظی چند

زان فسانه که لب پر آب کند

مست را آرزوی خواب کند

آهوی ترک چشم هندو زاد

نافه مشک را گره بگشاد

گفت از اول که پنج نوبت شاه

باد بالای چار بالش ماه

تا جهان ممکنست جانش باد

همه سرها بر آستانش باد

هرچه خواهد که آورد در چنگ

دولتش را در آن مباد درنگ

چون دعا ختم کرد برد سجود

برگشاد از شکر گوارش عود

گفت و از شرم در زمین می دید

آنچه زان کس نگفت و کس نشنید

که شنیدم به خردی از خویشان

خرده کاران و چابک اندیشان

که ز کدبانوان قصر بهشت

بود زاهد زنی لطیف سرشت

آمدی در سرای ما هر ماه

سر به سر کسوتش حریر سیاه

بازجستند کز چه ترس و چه بیم

در سوادی تو ای سبیکه سیم

به که ما را به قصه یار شوی

وین سیه را سپید کار شوی

بازگوئی ز نیک خواهی خویش

معنی آیت سیاهی خویش

زن چو از راستی ندید گزیر

گفت کاحوال این سیاه حریر

چونکه ناگفته باز نگذارید

گویم ارزان که باورم دارید

من کنیز فلان ملک بودم

که ازو گرچه مرد خوشنودم

ملکی بود کامگار و بزرگ

ایمنی داده میش را با گرگ

رنجها دیده باز کوشیده

وز تظلم سیاه پوشیده

فلک از طالع خروشانش

خوانده شاه سیاه پوشانش

داشت اول ز جنس پیرایه

سرخ و زردی عجب گرانمایه

چون گل باغ بود مهمان دوست

خنده می زد چو سرخ گل در پوست

میهمانخانه ای مهیا داشت

کزثری روی در ثریا داشت

خوان نهاده بساط گسترده

خادمانی به لطف پرورده

هرکه آمد لگام گیر شدند

به خودش میهمان پذیر شدند

چون به ترتیب خوان نهادندش

در خور پایه نزل دادندش

شاه پرسید ازو حکایت خویش

هم ز غربت هم از ولایت خویش

آن مسافر هران شگفت که دید

شاه را قصه کرد و شاه شنید

همه عمرش بران قرار گذشت

تا نشد عمرش از قرار نگشت

مدتی گشت ناپدید از ما

سر چو سیمرغ درکشید از ما

چون بر این قصه برگذشت بسی

زو چو عنقانشان نداد کسی

ناگهان روزی از عنایت بخت

آمد آن تاجدار بر سر تخت

از قبا و کلاه و پیرهنش

پای تا سر سیاه بود تنش

تا جهان داشت تیزهوشی کرد

بی مصیبت سیاه پوشی کرد

در سیاهی چو آب حیوان زیست

کس نگفتش که این سیاهی چیست

شبی از مشفقی و دلداری

کردم آن قبله را پرستاری

بر کنارم نهاد پای به مهر

گله می کرد از اختران سپهر

کاسمان بین چه ترکتازی کرد

با چو من خسروی چه بازی کرد

از سواد ارم برید مرا

در سواد قلم کشید مرا

کس نپرسید کان سواد کجاست

بر سر سیمت این سواد چراست

پاسخ شاه را سگالیدم

روی در پای شاه مالیدم

گفتم ای دستگیر غم خواران

بهترین همه جهانداران

بر زمین یاریی کرا باشد

کاسمان را به تیشه بتراشد

باز پرسیدن حدیث نهفت

هم تو دانی و هم توانی گفت

صاحب من مرا چو محرم یافت

لعل را سفت و نافه را بشکافت

گفت چون من در این جهانداری

خو گرفتم به میهمانداری

از بد و نیک هرکرا دیدم

سرگذشتی که داشت پرسیدم

روزی آمد غریبی از سر راه

کفش و دستار و جامه هرسه سیاه

نزل او چون به شرط فرمودم

خواندم و حشمتش بیفزودم

گفتم ای من نخوانده نامه تو

سیه از بهر چیست جامه تو

گفت بگذار از این سخن بگذر

که ز سیمرغ کس نداد خبر

گفتمش بازگو بهانه مگیر

خبرم ده ز قیروان و ز قیر

گفت باید که داریم معذور

کارزوئیست این ز گفتن دور

زین سیاهی خبر ندارد کس

مگر آن کاین سیاه دارد و بس

کردمش لابهای پنهانی

من عراقی و او خراسانی

با وی از هیچ لابه در نگرفت

پرده از روی کار بر نگرفت

چون زحد رفت خواستاری من

شرمش آمد ز بیقراری من

گفت شهریست در ولایت چین

شهری آراسته چو خلد برین

نام آن شهر شهر مدهوشان

تعزیت خانه سیه پوشان

مردمانی همه به صورت ماه

همه چون ماه در پرند سیاه

هرکرا زان شهر باده نوش کند

آن سوادش سیاه پوش کند

آنچه در سر نبشت آن سلبست

گرچه ناخوانده قصه ای عجبست

گر به خون گردنم بخواهی سفت

بیشتر زین سخن نخواهم گفت

این سخن گفت و رخت بر خر بست

آرزوی مرا در اندر بست

چون بران داستان غنود سرم

داستان گوی دور شد ز برم

قصه گو رفت و قصه ناپیدا

بیم آن بد که من شوم شیدا

چند ازین قصه جستجو کردم

بیدق از هر سوئی فرو کردم

بیش از آن کرده بود فرزین بند

که بر آن قلعه بر شوم به کمند

دادم اندیشه را به صبر فریب

تا شکیبد دلم نداد شکیب

چند پرسیدم آشکار و نهفت

این خبر کس چنانکه بود نگفت

عاقبت مملکت رها کردم

خویشی از خانه پادشا کردم

بردم از جامه و جواهر و گنج

آنچه ز اندیشه باز دارد رنج

نام آن شهر باز پرسیدم

رفتم وآنچه خواستم دیدم

شهری آراسته چو باغ ارم

هریک از مشک برکشیده علم

پیکر هریکی سپید چو شیر

همه در جامه سیاه چو قیر

در سرائی فرو نهادم رخت

بر نهادم ز جامه تخت به تخت

جستم احوال شهر تا یک سال

کس خبر وا نداد ازآن احوال

چون نظر ساختم ز هر بابی

دیدم آزاده مرد قصابی

خوب روی و لطیف و آهسته

از بد هر کسی زبان بسته

از نکوئی و نیک رائی او

راه جستم به آشنائی او

چون بهم صحبتش پیوستم

به کله داریش کمر بستم

دادمش نقدهای رو تازه

چیزهائی برون ز اندازه

روز تا روز قدرش افزودم

آهنی را به زر بر اندودم

کردمش صید خویش موی به موی

گه به دنیا و گه به دیبا روی

مرد قصاب از آن زرافشانی

صید من شد چو گاو قربانی

آنچنان کردمش به دادن گنج

کامد از بار آن خزانه به رنج

برد روزی مرا به خانه خویش

کرد برگی ز رسم و عادت بیش

اولم خوان نهاد و خورد آورد

خدمتی خوب در نورد آورد

هرچه بایست بود بر خوانش

به جز از آرزوی مهمانش

چون ز هرگونه خوردها خوردیم

سخن از هر دری فرو کردیم

میزبان چون ز کار خوان پرداخت

بیش از اندازه پیشکشها ساخت

وانچه من دادمش به هم پیوست

پیشم آورد و عذر خواه نشست

گفت چندین نورد گوهر و گنج

بر نسنجیده هیچ گوهر سنج

من که قانع شدم به اندک سود

این همه دادنم ز بهر چه بود

چیست پاداش این خداوندی

حکم کن تا کنم کمربندی

جان یکی دارم ار هزار بود

هم در این کفه کم عیار بود

گفتم ای خواجه این غلامی چیست

پخته تر پیشم آی خامی چیست

در ترازوی مرد با فرهنگ

این محقر چه وزن دارد و سنگ

به غلامان دست پروردم

به کرشمه اشارتی کردم

تا دویدند و از خزانه خاص

آوریدند نقدهای خلاص

زان گرانمایه نقدهای درست

بیش از آن دادمش که بود نخست

مرد کاگه نبد ز نازش من

در خجالت شد از نوازش من

گفت من خود ز وامداری تو

نرسیدم به حق گزاری تو

دادیم نعمتی دگرباره

جای شرمست چون کنم چاره

داده ای تو نه زان نهادم پیش

تا رجوع افتدت به داده خوش

زان نهادم که این چنین گنجی

نبود بی جزا و پارنجی

چون تو بر گنج گنج افزودی

من خجل گشتم ار تو خشنودی

حاجتی گر به بنده هست بیار

ور نه اینها که داده ای بر دار

چون قوی دل شدم به یاری او

گشتم آگه ز دوستداری او

باز گفتم بدو حکایت خویش

قصه شاهی و ولایت خویش

کز چه معنی بدین طرف راندم

دست بر پادشاهی افشاندم

تا بدانم که هر که زین شهرند

چه سبب کز نشاط بی بهرند

بی مصیبت به غم چرا کوشند

جامهای سیه چرا پوشند

مرد قصاب کاین سخن بشنید

گوسپندی شد و ز گرگ رمید

ساعتی ماند چون رمیده دلان

دیده بر هم نهاده چون خجلان

گفت پرسیدی آنچه نیست صواب

دهمت آنچنانکه هست جواب

شب چو عنبر فشاند بر کافور

گشت مردم ز راه مردم دور

گفت وقتست کانچه می خواهی

بینی و یابی از وی آگاهی

خیز ا بر تو راز بگشایم

صورت نانموده بنمایم

این سخن گفت و شد ز خانه برون

شد مرا سوی راه راهنمون

او همی شد من غریب از پس

وز خلایق نبود با ما کس

چون پری زاد می برید مرا

سوی ویرانه ای کشید مرا

چون در آن منزل خراب شدیم

چون پری هردو در نقاب شدیم

سبدی بود در رسن بسته

رفت و آورد پیشم آهسته

بسته کرده رسن در آن پرگار

اژدهائی به گرد سله مار

گفت یک دم درین سبد بنشین

جلوه ای کن بر آسمان و زمین

تا بدانی که هرکه خاموشست

از چه معنی چنین سیه پوشست

آنچه پوشیده شد ز نیک و بدت

ننماید مگر که این سبدت

چون دمی دیدم از خلل خالی

در نشستم در آن سبد حالی

چون تنم در سبد نوا بگرفت

سبدم مرغ شد هوا بگرفت

به طلسمی که بود چنبر ساز

برکشیدم به چرخ چنبر باز

آن رسن کش به لیمیا سازی

من بیچاره در رسن بازی

شمع وارم رسن به گردن چست

رسنم سخت بود و گردن سست

چون اسیری ز بخت خود مهجور

رسن از گردنم نمی شد دور

من شدم بر خره به گردن خرد

خر بختم شد و رسن را برد

گرچه بود از رسن به تاب تنم

رشته جان نشد جز آن رسنم

بود میلی برآوریده به ماه

که ز بر دیدنش فتاد کلاه

چون رسید آن سبد به میل بلند

رسنم را گره رسید به بند

کار سازم شد و مرا بگذاشت

کرم افغان بسی و سود نداشت

زیر و بالا چو در جهان دیدم

خویشتن را بر آسمان دیدم

آسمان بر سرم فسون خوانده

من معلق چو آسمان مانده

زان سیاست که جان رسید به ناف

دیده در کار ماند زهره شکاف

سوی بالا دلم ندید دلیر

زهره آن کرا که بیند زیر

دیده بر هم نهادم از سر بیم

کرده خود را به عاجزی تسلیم

در پشیمانی از فسانه خویش

آرزومند خویش و خانه خویش

هیچ سودم نه زان پشیمانی

جز خدا ترسی و خدا خوانی

چون بر آمد بر این زمانی چند

بر سر آن کشیده میل بلند

مرغی آمد نشست چون کوهی

کامدم زو به دل در اندوهی

از بزرگی که بود سرتاپای

میل گفتی در اوفتاده ز جای

پر و بالی چو شاخهای درخت

پایها بر مثال پایه تخت

چون ستونی کشیده منقاری

بیستونی و در میان غاری

هردم آهنگ خارشی می کرد

خویشتن را گزارشی می کرد

هر پری را که گرد می انگیخت

نافه مشک بر زمین می ریخت

هر بن بال را که می خارید

صدفی ریخت پر ز مروارید

او شده بر سرین من در خواب

من در او مانده چون غریق در آن

گفتم ار پای مرغ را گیرم

زیر پای آورد چو نخجیرم

ور کنم صبر جای پر خطر است

کافتم زیر و محنتم زبر است

بی وفائی ز ناجوان مردی

کرد با من دمی بدین سردی

چه غرض بودش از شکنجه من

کاین چنین خرد کرد پنجه من

مگر اسباب من ز راهش برد

به هلاکم بدین سبب بسپرد

به که در پای مرغ پیچم دست

زین خطر گه بدین توانم رست

چونکه هنگام بانگ مرغ رسید

مرغ و هر وحشیی که بود رمید

دل آن مرغ نیز تاب گرفت

بال برهم زد و شتاب گرفت

دست بردم به اعتماد خدای

و آن قوی پای را گرفتم پای

مرغ پا گرد کرد و بال گشاد

خاکیی را بر اوج برد چو باد

ز اول صبح تا به نیمه روز

من سفر ساز و او مسافر سوز

چون به گرمی رسید تابش مهر

بر سر ما روانه گشت سپهر

مرغ با سایه هم نشستی کرد

اندک اندک نشاط پستی کرد

تا بدانجای کز چنان جائی

تا زمین بود نیزه بالائی

بر زمین سبزه ای به رنگ حریر

لخلخه کرده از گلاب و عبیر

من بر آن مرغ صد دعا کردم

پایش از دست خود رهاکردم

اوفتادم چو برق با دل گرم

بر گلی نازک و گیاهی نرم

ساعتی نیک ماندم افتاده

دل به اندیشه های بد داده

چون از آن ماندگی برآسودم

شکر کردم که بهترک بودم

باز کردم نظر به عادت خویش

دیدم آن جایگاه را پس و پیش

روضه ای دیدم آسمان زمیش

نارسیده غبار آدمیش

صدهزاران گل شکفته درو

سبزه بیدار و آب خفته درو

هر گلی گونه گونه از رنگی

بوی هر گلی رسیده فرسنگی

زلف سنبل به حلقه های کمند

کرده جعد قرنفلش را بند

لب گل را به گاز برده سمن

ارغوان را زبان بریده چمن

گرد کافور و خاک عنبر بود

ریگ زر سنگلاخ گوهر بود

چشمه هائی روان بسان گلاب

در میانش عقیق و در خوشاب

چشمه ای کاین حصار پیروزه

کرده زو آب و رنگ دریوزه

ماهیان در میان چشمه آب

چون درمهای سیم در سیماب

کوهی از گرد او زمرد رنگ

بیشه کوه سرو و شاخ و خدنگ

همه یاقوت سرخ بد سنگش

سرخ گشته خدنگش از رنگش

صندل و عود هر سوئی بر پای

باد ازو عود سوز و صندل سای

حور سر در سرشتش آورده

سر گزیت از بهشتش آورده

ارم آرام دل نهادش نام

خوانده مینوش چرخ مینو فام

من که دریافتم چنین جائی

شاد گشتم چو گنج پیمائی

از نکوئی در او عجب ماندم

بر وی الحمدللهی خواندم

گردبر گشتم از نشیب و فراز

دیدم آن روضه های دیده نواز

میوه های لذیذ می خوردم

شکر نعمت پدید می کردم

عاقبت رخت بستم از شادی

زیر سروی چو سرو آزادی

تا شب آنجایگه قرارم بود

نشدم گر هزار کارم بود

اندکی خوردم اندکی خفتم

در همه حال شکر می گفتم

چون شب آرایشی دگرگون ساخت

کحلی اندوخت قرمزی انداخت

بر سر کوه مهر تافته تافت

زهره صبح چون شکوفه شکافت

بادی آمد ز ره فشاند غبار

بادی آسوده تر ز باد بهار

ابری آمد چو ابر نیسانی

کرد بر سبزها در افشانی

راه چون رفته گشت و نم زده شد

همه راه از بتان چو بتکده شد

دیدم از دور صدهزاران حور

کز من آرام و صابری شد دور

یک جهان پر نگار نورانی

روح پرور چو راح ریحانی

هر نگاری بسان تازه بهار

همه در دستها گرفته نگار

لب لعلی چو لاله در بستان

لعلشان خونبهای خوزستان

دست و ساعد پر از علاقه زر

گردن و گوش پر ز لؤلؤ تر

شمعهائی به دست شاهانه

خالی از دود و گاز و پروانه

آمدند از کشی و رعنائی

با هزاران هزار زیبائی

بر سر آن بتان حور سرشت

فرش و تختی چو فرش و تخت بهشت

فرش انداختند و تخت زدند

راه صبرم زدند و سخت زدند

چون زمانی بر این گذشت نه دیر

گفتی آمد مه از سپهر به زیر

آفتابی پدید گشت از دور

کاسمان ناپدید گشت از نور

گرد بر گرد او چو حور و پری

صدهزاران ستاره سحری

سرو بود او کنیزکان چمنش

او گل سرخ و آن بتان سمنش

هر شکر پاره شمعی اندر دست

شکر و شمع خوش بود پیوست

پر سهی سرو گشت باغ همه

شب چراغان با چراغ همه

آمد آن بانوی همایون بخت

چون عروسان نشست بر سر تخت

عالم آسوده یکسر از چپ و راست

چون نشست او قیامتی برخاست

پس به یک لحظه چون نشست به جای

برقع از رخ گشود و موزه ز پای

شاهی آمد برون ز طارم خویش

لشگر روم و زنگش از پس و پیش

رومی و زنگیش چو صبح دو رنگ

رزمه روم داد و بزمه زنگ

تنگ چشمی ز تنگ چشمی دور

همه سروی ز خاک و او از نور

بود لختی چو گل سرافکنده

به جهان آتش در افکنده

چون زمانی گذشت سر برداشت

گفت با محرمی که دربر داشت

که ز نامحرمان خاک پرست

می نماید که شخصی اینجاهست

خیز و بر گرد گرد این پرگار

هرکه پیش آیدت به پیش من آر

آن پریزاده در زمان برخاست

چون پری می پرید از چپ و راست

چون مرا دید ماند از آن بشگفت

دستگیرانه دست من بگرفت

گفت برخیز تا رویم چو دود

بانوی بانوان چنین فرمود

من بدان گفته هیچ نفزودم

کارزومند آن سخن بودم

پر گرفتم چو زاغ با طاوس

آمدم تا به جلوه گاه عروس

پیش رفتم ز روی چالاکی

خاک بوسیدمش من خاکی

خواستم تا به پای بنشینم

در صف زیر جای بگزینم

گفت برخیز جای جای تو نیست

پایه بندگی سزای تو نیست

پیش چون من حریف مهمان دوست

جای مهمان ز مغز به که ز پوست

خاصه خوبی و آشنا نظری

دست پرورد رایض هنری

بر سریر آی و پیش من بنشین

سازگارست ماه با پروین

گفتم ای بانوی فریشته خوی

با چو من بنده این حدیث مگوی

تخت بلقیس جای دیوان نیست

مرد آن تخت جز سلیمان نیست

من که دیوی شدم بیابانی

چون کنم دعوی سلیمانی

گفت نارد بها بهانه مگیر

با فسون خوانده ای فسانه مگیر

همه جای آن تست و حکم تراست

لیک با من نشست باید و خاست

تا شوی آگه ز نهانی من

بهره یابی ز مهربانی من

گفتمش همسر تو سایه تست

تاج من خاک تخت پایه تست

گفت سوگندها به جان و سرم

که برآیی یکی زمان ببرم

میهمان منی تو ای سره مرد

میهمان را عزیز باید کرد

چون به جز بندگی ندیدم رای

ایستادم چو بندگان بر پای

خادمی دست من گرفت به ناز

بر سریرم نشاند و آمد باز

چون نشستم بر آن سریر بلند

ماه دیدم گرفتمش به کمند

با من آن مه به خوش زبانیها

کرد بسیار مهربانیها

پس بفرمود کاورند به پیش

خوان و خوردی ز شرح دادن بیش

خوان نهادند خازنان بهشت

خوردهائی همه عبیر سرشت

خوان ز پیروزه کاسه از یاقوت

دیده را زو نصیب و جان را قوت

هرچه اندیشه در گمان آورد

مطبخی رفت و در میان آورد

چون فراغت رسیدمان از خورد

از غذاهای گرم و شربت سرد

مطرب آمد روانه شد ساقی

شد طرب را بهانه در باقی

هر نسفته دری دری می سفت

هر ترانه ترانه ای می گفت

رقص میدان گشاد و دایره بست

پر در آمد به پای و پویه به دست

شمع را ساختند بر سر جای

و ایستادند همچو شمع به پای

چون ز پا کوفتن برآسودند

دستبردی به باده بنمودند

شد به دادن شتاب ساقی گرم

برگرفت از میان وقایه شرم

من به نیروی عشق و عذر شراب

کردم آنها که رطلیان خراب

وان شکر لب ز روی دمسازی

باز گفتی نکرد از آن بازی

چونکه دیدم به مهر خود رایش

اوفتادم چو زلف در پایش

بوسه بر پای یار خویش زدم

تا مکن بیش گفت بیش زدم

مرغ امید بر نشست به شاخ

گشت میدان گفتگوی فراخ

عشق می باختم ببوس و به می

به دلی و هزار جان با وی

گفتمش دلپسند کام تو چیست

نامداریت هست نام تو چیست

گفت من ترک نازنین اندام

نازنین ترکتاز دارم نام

گفتم از همدمی و هم کیشی

نامها را به هم بود خویشی

ترکتاز است نامت این عجبست

ترکتازی مرا همین لقبست

خیز تا ترک وار در تازیم

هندوان را در آتش اندازیم

قوت جان از می مغانه کنیم

نقل و می نوش عاشقانه کنیم

چون می تلخ و نقل شیرین هست

نقل برخوان نهیم و می بر دست

یافتم در کرشمه دستوری

کز میان دور گردد آن دوری

غمزه می گفت وقت بازی تست

هان که دولت به کار سازی تست

خنده می داد دل که وقت خوشست

بوسه بستان که یار ناز کشست

چونکه بر گنج بوسه بارم داد

من یکی خواستم هزارم داد

گرم گشتم چنانکه گردد مست

یار در دست و رفته کار از دست

خونم اندر جگر به جوش آمد

ماه را بانگ خون به گوش آمد

گفت امشب به بوسه قانع باش

بیش از این رنگ آسمان متراش

هرچه زین بگذرد روا نبود

دوست آن به که بی وفا نبود

تا بود در تو ساکنی بر جای

زلف کش گاز گیر و بوسه ربای

چون بدانجا رسی که نتوانی

کز طبیعت عنان بگردانی

زین کنیزان که هر یکی ماهیست

شب عشاق را سحرگاهیست

آنکه در چشم خوبتر یابی

وارزو را درو نظر یابی

حکم کن کز خودش کنم خالی

زیر حکم تو آورم حالی

تا به مولائیت کمر بندد

به شبستان خاص پیوندند

کندت دلبری و دلداری

هم عروسی و هم پرستاری

آتشت را ز جوش بنشاند

آبی از بهر جوی ما ماند

گر دگر شب عروس نوخواهی

دهمت بر مراد خود شاهی

هر شبت زین یکی گهر بخشم

گر دگر بایدت دگر بخشم

این سخن گفت و چون ازین پرداخت

مشفقی کرد و مهربانی ساخت

در کنیزان خود نهانی دید

آنکه در خورد مهربانی دید

پیش خواند و به من سپرد به ناز

گفت برخیز و هرچه خواهی ساز

ماه بخشیده دست من بگرفت

من در آن ماه روی مانده شگفت

کز شگرفی و دلبری و کشی

بود یاری سزای نازکشی

او همی رفت و من به دنبالش

بنده زلف و هندوی خالش

تا رسیدم به بارگاهی چست

در نشد تا مرا نبرد نخست

چون در آن قصر تنگ بار شدیم

چون بم و زیر سازگار شدیم

دیدم افکنده بر بساط بلند

خوابگاهی ز پرنیان و پرند

شمعهای بساط بزم افروز

همه یاقوت ساز و عنبر سوز

سر به بالین بستر آوردیم

هردو برها ببر در آوردیم

یافتم خرمنی چو گل دربید

نازک و نرم و گرم و سرخ و سپید

صدفی مهر بسته بر سر او

مهر بر داشتم ز گوهر او

بود تا گاه روز در بر من

پر ز کافور و مشک بستر من

گاه روز او چو بخت من برخاست

ساز گرمابه کرد یک یک راست

غسل گاهم به آبادانی کرد

کز گهر سرخ بود و از زر زرد

خویشتن را به آب گل شستم

در کلاه و کمر چو گل رستم

آمدم زان نشاطگاه برون

بود یک یک ستاره بر گردون

در خزیدم به گوشه ای خالی

فرض ایزد گزاردم حالی

آن عروسان و لعبتان سرای

همه رفتند و کس نماند به جای

من بر آن سبزه مانده چون گل زرد

بر لب مرغزار و چشمه سرد

سر نهادم خمار می در سر

بر گل خشک با گلاله تر

خفتم از وقت صبح تا گه شام

بخت بیدار و خواجه خفته به کام

آهوی شب چو گشت نافه گشای

صدفی شد سپهر غالیه سای

سر برآوردم از عماری خواب

بنشستم چو سبزه بر لب آب

آمد آن ابرو باد چون شب دوش

این درافشان و آن عبیرفروش

باد می رفت و ابر می افشاند

این سمن کاشت و آن بنفشه نشاند

چون شد آن مرغزار عنبر بوی

آب گل سر نهاد جوی به جوی

لعبتان آمدند عشرت ساز

آسمان بازگشت لعبت باز

تختی از تخته زر آوردند

تخت پوشی ز گوهر آوردند

چون شد انگیخته سریر بلند

بسته شد بر سرش بساط پرند

بزمی آراستند سلطانی

زیور بزم جمله نورانی

شور و آشوبی از جهان برخاست

آمدند آن جماعت از چپ و راست

در میان آن عروس یغمائی

برده از عاشقان شکیبائی

بر سر تخت شد قرار گرفت

تخت ازو رنگ نوبهار گرفت

باز فرمود تا مرا جستند

نامم از لوح غایبان شستند

رفتم و بر سریر خواندندم

هم به آیین خود نشاندندم

هم به ترتیب و ساز روز دگر

خوان نهادند و خوردها بر سر

هر ابائی که در خورد به بساط

وآورد در خورنده رنگ نشاط

ساختند آنچنان که باید ساخت

چونکه هرکس از آن خورش پرداخت

می نهادند و چنگ ساخته شد

از زدن رودها نواخته شد

نوش ساقی و جام نوشگوار

گرم تر کرد عشق را بازار

در سر آمد نشاط سرمستی

عشق با باده کرد همدستی

ترک من رحمت آشکارا کرد

هندوی خویش را مدارا کرد

رغبت افزود در نواختنم

مهربان شد به کار ساختنم

کرد شکلی به غمزه با یاران

تا شدند از برش پرستاران

خلوتی آنچنان و یاری نغز

تابم از دل در اوفتاد به مغز

دست بردم چو زلف در کمرش

درکشیدم چو عاشقان به برش

گفت هان وقت بی قراری نیست

شب شب زینهار خواری نیست

گر قناعت کنی به شکر و قند

گاز می گیر و بوسه در می بند

به قناعت کسی که شاد بود

تا بود محتشم نهاد بود

وانکه با آرزو کند خویشی

اوفتد عاقبت به درویشی

گفتمش چاره کن ز بهر خدای

کابم از سر گذشت و خار از پای

هست زنجیر زلف چون قیرت

من ز دیوانگان زنجیرت

در به زنجیر کن ترا گفتم

تا چو زنجیریان نیاشفتم

شب به آخر رسید و صبح دمید

سخن ما به آخری نرسید

گر کشی جانم از تو نیست دریغ

اینک اینک سر آنک آنک تیغ

این همه سر کشیدن از پی چیست

گل نخندید تا هوا نگریست

جوی آبی و آب جویت من

خاکی و آب دست شویت من

تشنه ای را که او گلوده تست

آب در ده که آب در ده تست

ندهی آب من بقای تو باد

آب من نیز خاک پای تو باد