اقبالنامه نظامی

گر آدم ز مينو درآمد به خاک
شد آن گنج خاکي به مينوي پاک

جهان را ز گنج سخا کرده پر
ز درج سخن بر سخا بسته در

گه از لطف بر ساختم زيوري
گه از گنج حکمت گشادم دري

چو خواهي که بر گنج يابي کليد
نبايد عنان از رياضت کشيد

ز بس گنج که آنروز بر باد رفت
شب شنبه را گنجه از ياد رفت

برآراست ويرانه اي را به گنج
به تيماري از مملکت برد رنج

چو بر گنج ليلي کشيدم حصار
دگر گوهري کردم آنجا نثار

چو دستور دانا چنين ديد کار
که بي گنج نتوان شدن شهريار

به دستوري شه سوي کشورش
فرستاد با گنج و با لشگرش

ز بس زر که آن سيم تن ساز کرد
در گنج برخاکيان باز کرد

نمودند خواهش بدان کان گنج
که درويشي آورد ما را به رنج

تواند که بانوي عاجز نواز
گشايد به ما بر در گنج باز

به دانا رسيد اين سخن گنج يافت
به نادان رسيد انده و رنج يافت

چو وقت آيد اين را که داري برنج
بده بازخرم زهي کان گنج

خراساني آن گنج بستد به ناز
چو هندو کمر بست بر ترکتاز

سکندر به يونان خبردار شد
که بر گنج زرماريه مار شد

از آن بيشتر گنج زر ساختست
که قارون به خاک اندر انداختست

گرش سر نبرد سر تيغ شاه
جهان زود گيرد به گنج و سپاه

سپاه آورد دشمنان را به رنج
سپاهي نگردد مگر گرد گنج

بر او طالعي ديدم آراسته
خبر داده از گنج و از خواسته

جز او هر که اين صنعت آرد به کار
جوي نارد از گنج او در شمار

به هشياري طالع مال سنج
بجز ماريه کس نشد مار گنج

زن کاردان چون شنيد اين سخن
گشاد از زر تازه گنج کهن

چو بر گنج دادن دلش راه برد
هلاک از خود و کينه از شاه برد

به کم مدتي شد چنان سيم سنج
که شد خواجه کاروانهاي گنج