شاهنامه فردوسی

زماني دهد تخت و گنج و کلاه
زماني غم و رنج و خواري و چاه

بدو گفت گيو اين سخن رنج نيست
وگر هست هم رنج بي گنج نيست

مرا ايدر اکنون نگينست و گاه
پرستنده و گنج و تاج و سپاه

هم از تخمه گيو چون بيست و پنج
که بودند زيباي ديهيم و گنج

فرنگيس چون گنج بگشاد سر
مرا داد چندان سليح و کمر

بدو گفت کاندر جهان رنج من
تو بردي و بي بهري از گنج من

ابا گنج دينار جفتي مکن
ز بهر سليح ايچ زفتي مکن

ز من هرچ بايد فزوني بخواه
ز اسپ و سليح و ز گنج و سپاه

ز دينار و گنج و ز تاج و گهر
کلاه و کمان و کمند و کمر

جهان گنج و گنجور شمشير تست
سر سروران جهان زير تست

ندارند سر کم ز افراسياب
که با تخت و گنج اند و با جاه و آب

از ايرانيان هرچ پرسيد شاه
نه گنج و سپاهست و نه تاج و گاه

تو ايرانيان را ز مام و پدر
بهي هم ز گنج و ز تخت و گهر

ز ديده همي آب دادم برنج
بدو بد مرا زندگاني و گنج

همم گنج و بوم است و هم چارپاي
نبينم همي روي رفتن بجاي

بزرگان و خويشان افراسياب
که با گنج و تختند و با جاه و آب

فرستند نزديک ما تاج و گنج
ازايشان نباشيم زين پس برنج

چو گفت اين بگفتيم کاري رواست
بتوران ترا تخت و گنج و نواست

گنهکار با گنج و با خواسته
که گفتست پيش آرم آراسته

سراپرده و افسر و گنج و تاج
همان ژنده پيلان و هم تخت عاج

توان داد گنج و زر و خواسته
ز ما هر چه او خواهد آراسته

تن آسان غم و رنج بار آورد
چو رنج آوري گنج بار آورد

ز ياقوت وز گوهر و تخت عاج
ز دينار وز افسر و گنج و تاج

ز چين و ز سقلاب وز هند و وهر
همه گنج داران گيرنده شهر

يکي گنج ازين سان همي پرورد
يکي ديگر آيد کزو برخورد